İslam sanatının ilk ve özgün plan şeması hangisidir sorusu merak ediliyor. İslam sanatının bilinen ilk ve özgün plan şeması ‘’Eyvan’’ adını alır. Eyvan kelimesi Farsça bir kelimedir. Arapça ’da İvân, lîvân şeklinde kullanılıp Türkçe diline ‘’eyvan’’ olarak geçmiştir. Kısaca tanımlama ve anlamı şudur;
- Eyvan genel itibariyle binaların orta alanında yer alan, iç avluya açılan ve üç tarafı kapalı, üst kısmı tonoz örtülü olan mekana verilen isimdir.
- Özellikle de İran ve Orta Asya’da cami, medrese gibi yapıların inşasında sıkça kullanılmış bir planlama şeklidir.
Bu mimari düzende yapılan en iyi yapılar Türk devletlerinin zamanında yapılan binalar olarak karşımıza çıkar.
İslam sanatının Oluşumu ve gelişimi
İslam sanatının Oluşumu ve gelişimi kaynaklarda aktarılıyor. Diyanet işlerinin aktardığı Kitâb-ı kâ’inât esrâr-ı Hakk’ı bî-dehen söyler” Nâbî kaynağında islam sanatının oluşumu ve gelişimi hakkında aktarılan detaylar şöyledir;
- İslam sanatında esas alınan temel fikir ‘’Allah güzeldir ve güzeli sever’’ fikridir.
- Sanat kavramı İslam dünyasında bu fikir üzerine inşa edilmiştir.
- Güzel sıfatının insan eliyle değil Allah’tan geldiğine inanılır.
- Allah’ın kendi güzelliğinin tecellisi ile ihsan buyurduğu düşüncesi İslam sanatının oluşumunda etkendir.
En kısa ve öz şekilde İslam sanatının ‘’güzel’’ kavramını temellendirme şekli yukarıdaki gibidir. Tüm süreç bu düşünce üzerine kurulmuş olup, günümüzde de aynı bakış açısı hakimdir.
İslam kültürü ve sanatında ortaya çıkan mimari eserler
İslam Kültürü ve Sanatında Ortaya Çıkan mimari eserler
İslam kültürü ve sanatında ortaya çıkan mimari eserler dünyanın dört bir yanında mevcuttur. Bunlar arasında en ilgi çekenleri kısaca şöyle aktarılabilir;
- Bangladeş /60 kubbeli cami
- Hindistan/Agra Kalesi, Agra, Uttar Pradesh
- Kahire-Mısır/ El-Ezher Camii
- Kazakistan/ Astana Camii, Astana
- Pakistan/ Badshahi Camii, Lahor
- Azerbaycan/Bibi-Heybat Camii, Bakü
- Irak/ Büyük Samarra Camii
Tüm bu mimari yapılar günümüzde hala restorasyon bakımlarıyla durmaya devam ediyor.
Hangisi Dini Mimari Eserlerden Değildir?
Hangisi dini mimari eserlerden değildir soru kalıbı genel olarak Mimari yapıt sorularında kullanılıyor. Bu tarz sorularda eğer mimari eser türlerini bilirseniz, yanlış olan şıkları kolayca eleyebilirsiniz. Bunun yanı sıra ‘’ mimari eser nedir’’ sorusunun yanıtını bilmeniz de bu tarz soru kalıplarını çözmenize yardımcı olur.
- Mimari eser: Mimarlara yaptırılan yapıtlar.
Sorularınızı belirttiğimiz bu ayrıntılar çerçevesinde kolayca yanıtlayabilirsiniz.
İslam sanatı ilk kez hangi dönemde özgün eserler vermeye başlamıştır?
İslam sanatı ilk Hulefa-i Raşidun, Emevi, Abbasi dönemlerinde özgün eserler vermeye başlamıştır. Bu dönemlerdeki sanatsal İslami eserler günümüzde hala korunmaya devam ediyor.
Türk İslam sanatının ilk örnekleri hangi?
Türk İslam mimari sanatının temelleri ilk olarak Karahanlılar döneminde atışmıştır. Bu dönemde kerpiç yapılar ağırlıklıdır. Sonrasındaki ilk örnekler ise ahşap direkli camilerdir.