Müşteki ne demek sorusuna cevaben; suç işlenen durumdan zarar gören ya da mağdur olan kişi olarak tanımlanır. Dava süreçlerinde şikayetçi olan taraf olarak bilinir. Yaşanan herhangi bir suç ya da benzeri durumda, mağdur olan taraf müşteri olarak polis, jandarma ya da savcılık üzerinden şikayette bulunabilir.
Şikayet neticesinde açılan dava sürecinin tamamında şikayetçi olan kişi müşteri olarak anılır. Bu şikayet hakları hem gerçek hem de tüzel kişilere tanınan bir haktır. Şikayeti eden tüzel kişiyse yine tüm süreçte müşteri sıfatına sahip olur.
Mahkeme Terimleri
Müşteri Sanık Ne Demek?
Müşteri sanık davada zarar gören yani mağdur olan taraf şeklinde tanımlanır. Müşteri sanık ifadesi genelde kovuşturma aşamasında sıkça kullanılan bir hukuki sıfat olarak yansır. Bu tanımlama kişinin suça maruz kalması ya da suç isnadı halinde olması durumunda kullanılan bir sıfattır.
Müşteri sanık olan kişi hem suçla karşılaşmış hem de suç işlendiğine dair isnat altında olan kişidir. Soruşturmanın ilk başladığı aşamalarda bu kişiye müşteri şüpheli denilirken, kovuşturma aşamasının başlamasıyla ‘’müşteri sanık’’ konumuna geldiği için bu sıfatla tabir edilir.
Müştekinin Diğer Sıfatları Nelerdir?
Müşteki sıfatları oldukça fazladır. Pek çok sıfat aynı anlama amacını karşıladığı için kullanılır. Müştekiler genelde soruşturmada şikayetçi olan taraflardır. Soruşturma aşaması boyunca bu kişi müşteki şüpheli olarak anılır. Süreç kovuşturma aşamasına geldiğinde ise mahkeme tarafından her iki tarafın da ifade ve beyanları alınır.
Ardından ise şikayet hakkı devam eden kişiye katılan denir. Katılan sıfatı yerine müdahil sıfatı da kullanılabiliyor. Eğer müşteki şikayetçi olmadan mağdur durumdaysa bu kişi için mağdur şüpheli sıfatı kullanılır. Kovuşturma aşamasına gelince de mağdur sanık tanımlaması kullanılmaya devam eder. Süreç boyunca kullanılan diğer sıfatlar ise kısaca şu şekildedir;
- Katılan,
- Müdahil,
- Mağdur,
- Müşteki şüpheli,
- Müşteki sanık,
- Katılan sanık,
- Mağdur sanık,
- Mağdur şüpheli,
Dava görüleceği zaman duruma bağlı olarak müşteki sıfatı yerine yukarıdaki hukuki sıfatlardan herhangi biri de kullanılabilir.
Müştekinin Hakları Nelerdir?
Müşteki sıfatında olan kişilerin kanun çerçevesinde belirli hakları mevcuttur. Bu haklar soruşturma ve kovuşturma evresi olarak ayrılır. Kısaca her iki evrede müştekinin hakları şöyledir;
Soruşturma sürecinde müştekinin hakları;
- Süreç kapsamında delillerin toplanmasını istemek,
- Soruşturmanın gizliliğini bozmayacak şekilde Cumhuriyet savcısından belge örneği talep etmek,
- Baro tarafından kendisine avukat atanmasını talep etmek,
- Vekili varsa, vekili aracılığıyla soruşturmada el konulan eşya ve belgeleri inceletmek,
- Savcının kovuşturmaya gerek olmadığını belirtmesi halinde, itiraz hakkını kullanmak,
Kovuşturma sürecinde müştekinin hakları;
Müştekinin dava duruşmalarından haberdar edilmesi,
- Kamu davasına katılabilme imkanı,
- Tutanak ya da belgeler için örnek talep etme imkanı,
- Tanıkların davetini siteme hakkı,
- Vekili olmaması halinde baro avukatı talep etme hakkı,
- Davaya katılma şartıyla, sonuçlara itiraz etme hakkı,
Soruşturma ve kovuşturma aşamalarında müştekinin bilinen en temel hakları yukarıdaki gibidir. Vekili olan müştekiler kanun kapsamındaki haklarına dair detaylı bilgiyi vekillerinden talep edebilirler.
Müşteki Vekili Kimdir? Ne Yapar?
Müştekilerin vekil isteme hakkı mevcuttur. Müşteki vekili nedir, kimdir sorusuna yanıt vermek gerekirse de; müşteki olan kişinin tüm menfaat ve haklarını koruyan, kanun çerçevesinde bunları gözen avukatlardır diyebiliriz. Vekil müştekinin lehine olabilecek tüm süreçleri yönetmeli ve gerekli başvuruları da yapmalıdır. Ayrıca dosyanın akıbeti ve mevcut durumu hakkında vekili olduğu müştekiyi de bilgilendirmekle yükümlüdür.
Daha fazla ilgili içerik;
Müşteki Duruşmalara Katılmak Zorunda Mıdır?
Müşteki kişi kamu davası açılma sürecinden sonra davalara katılmak durumundadır. Eğer katılım sağlayamıyorsa da mutlaka bu durumu beyanı ile mahkemeye bildirme sorumluluğu vardır. Çünkü olayın aydınlatılması adına müşteki olan kişinin ifadesi ve beyanları mahkeme açısından oldukça önemlidir. Bu nedenle vekilleri tarafından da mutlaka davalara katılım sağlamaları ifade edilir.
Bazı durumlarda müştekinin duruşmaya katılmasında geçerli mazeretleri de olabilir. Cenaze, hastalık ve benzeri durumlarda mahkemeye katılamadığını mazeret belgeleri ile ibraz etmek zorundadır. Müştekinin mazereti kabul edilirse, zorla mahkemeye getirilmesine ilişkin hakkında zorla getirilme kararı çıkarılmaz. İfadesinin alınabilmesi için de yeni duruşma gün ve saati yeniden müştekiye tebliğ edilerek süreç tamamlanır.
Müşteki nedir, kime denir gibi merak edilen soruları içeriğimiz boyunca yanıtladık. Konuya dair görüşlerinizi yorum alanı üzerinden bizimle paylaşabilirsiniz.