Sel, büyük miktarda yağmur, kar erimesi veya ani su baskını gibi nedenlerle bir nehrin taşması sonucu oluşan ani ve şiddetli su akışıdır. Bu süreç, nehirlerin normalde taşıdığı su miktarından çok daha fazla su yüklemesi ile ortaya çıkar.
Yağmur veya kar erimesi, nehirlerin normalde taşıdığı su miktarını artırarak su seviyesini yükseltir. Bu süreç, nehirlerin taşıma kapasitesi aşıldığında, fazla suyun taşmasına ve yakın çevredeki arazilere doğru akmasına neden olur. Ayrıca, nehirlerin akış hızı arttıkça, yatakta biriken kum, çakıl ve diğer malzemelerin hareket etmesiyle birlikte taşınan suyun içinde çamur, kum ve diğer malzemeler de taşınır.
Bu ani su akışı, sel olarak adlandırılır ve genellikle çevredeki arazilerde ciddi hasara ve can kaybına neden olabilir. Sel sırasında oluşan yüksek su hızı ve taşıdığı malzemeler, köprüleri, evleri ve diğer yapıları yıkabilir ve insanların yaşamını tehlikeye atabilir. Bu nedenle, sel felaketlerinden korunmak için önceden tedbirler alınması ve doğru önlemler alınması önemlidir.
Selden Korunma Yolları
Kısayol
Selden korunma yolları, sel felaketlerinin etkilerini en aza indirmek için alınan önlemlerdir. İşte bazı selden korunma yolları:
- Sel haritası oluşturmak: Sel haritası, hangi bölgelerin sel riski altında olduğunu belirler. Bu haritalar, sel riski olan bölgelerde yapılacak planlamalarda kullanılabilir.
- Su toplama havuzları oluşturmak: Su toplama havuzları, sel sırasında yağmur sularını toplar ve nehrin yüksek seviyeleri düştüğünde yavaş yavaş salar. Bu havuzlar, sel sularının azalmasına ve arazideki hasarın azaltılmasına yardımcı olabilir.
- Drenaj kanalları ve bentler oluşturmak: Drenaj kanalları ve bentler, sel sularını yönlendirmek ve kontrol altında tutmak için kullanılabilir. Bu yapılar, suyun doğal yatağından uzaklaştırılmasına ve selden kaynaklanan hasarın azaltılmasına yardımcı olabilir.
Dünyada en çok sel olan ülkeler
Dünya genelinde sel felaketlerinin yaşandığı pek çok ülke vardır. Ancak, aşağıdaki ülkeler sıklıkla sel felaketleriyle karşı karşıya kalırlar:
- Bangladeş: Güney Asya’da bulunan Bangladeş, sıklıkla şiddetli muson yağmurlarından etkilenir ve nehirlerinin taşması sonucu sel felaketleri yaşanır. Bu ülkede her yıl on binlerce insan sel felaketlerinde hayatını kaybeder veya evlerini kaybeder.
- Hindistan: Hindistan, yüksek yağış oranlarına sahip bir ülkedir ve sel felaketleri yıllık olarak yaşanır. Özellikle kırsal alanlarda yaşayanlar, sel suları ve çamur kaymaları nedeniyle evlerini kaybedebilir ve tarım alanlarının hasar görmesi nedeniyle geçimlerini kaybedebilir.
- Çin: Çin, büyük nehirleri ve yüksek yağış oranları nedeniyle sel felaketleriyle karşı karşıya kalır. Her yıl pek çok insan sel suları altında kalır ve maddi hasarlar meydana gelir.
- Endonezya: Endonezya, volkanik bir ada ülkesi olduğu için sık sık sel felaketleriyle karşı karşıya kalır. Özellikle şiddetli yağışlar, toprak kaymaları ve tsunamiler nedeniyle sel felaketleri yaşanır.
- Brezilya: Brezilya, yağmur ormanlarına sahip olan bir ülkedir ve yıllık olarak sel felaketleri yaşanır. Amazon nehirlerinin taşması nedeniyle evler ve tarım alanları hasar görür ve pek çok insan evlerini kaybeder.
Bu ülkelerde, sel felaketlerine karşı önlem almak için acil müdahale ekipleri, su taşkınlarının önlenmesi için barajlar ve diğer yapılar gibi çeşitli tedbirler alınmaktadır.