Hepimiz dünya olarak isimlendirilen gezegende yaşıyoruz. Bu sebeple gezegenimizin yapısı hakkında bilgi sahibi olmamız çok önemli. Üzerinde yaşadığımız bu gezegene farklı katmanlardan meydana gelmektedir. Mavi gezegen ismiyle de bilinen dünya, güneşe en yakın üçüncü gezegen konumunda bulunmaktadır. Ayrıca güneş sistemi içerisinde yaşam olan tek gezegendir.
Dünyanın 4 milyar yıl önce oluştuğu düşünülmektedir. Dünyanın sahip olduğu yapı herkes tarafından bilinmesi gereken bir konudur. Dünyanın katmanları temelde iki ana kola ayrılmaktadır. Bu ana katmanlar;
- Dış katmanlar,
- İç katmanlar, olarak sıralanır.
Dünyanın Katmanları ve Özellikleri 3. Sınıf
Hepimize yaşama imkânı sunan dünyanın dış katmanları kendi içerisinde üçe ayrılmaktadır. Dış katmanlar;
- Kara katmanı,
- Su katmanı,
- Hava katmanı, olarak sıralanmaktadır.
Kara Katmanı: Dünyanın dış kabuğunu oluşturan katman kara katmanı olarak isimlendirilmektedir. Dünyanın katmanları arasında gözlemlenebilen katmanlardan bir tanesidir. Hepimizin yaşamına devam ettiği, her gün üzerine bastığı katman bu katmandır. Kara katmanı denizlerin tabanları da dahil olmak üzere bütün dünyayı saran bir yapıdadır.
Su Katmanı: Uzaydan dünyamıza bakıldığında gezegenimiz mavi renkte görünmektedir. Mavi renkte görünmesinin sebebi dünyamızdaki su kütlelerinin kara kütlelerinden 3 kat daha fazla olmasıdır. Dünya üzerinde bulunan çukurların tamamı su dolmuştur. Okyanuslar, denizler ve göller dünya üzerindeki su katmanını oluşturmaktadır.
Hava Katmanı: Uzay boşluğunda milyonlarca gezegen yer almaktadır. Güneş sisteminde yer alan gezegenler arasında yaşam belirtileri gösteren tek gezegen dünyadır. Yaşamın kaynağı ise her an soluduğumuz havadır. Dünyamız atmosfer olarak da isimlendirilen bir hava katmanı ile çevrilidir. Dünyanın katmanları arasında bu katman en önemlilerinden bir tanesidir. Çünkü bu katman var olmadan yaşamımıza devam etmemiz mümkün olmaz.
Dünyamızı oluşturan iç katmanlar kendi içerisinde 4’e ayrılmaktadır. Dünyanın katmanları içeriden dışarıya doğru sıralanacak olursa;
- İç çekirdek,
- Dış çekirdek,
- Manto,
- Yer kabuğu, olarak sıralanmaktadır.
Çekirdek: Çekirdek dünyanın katmanları arasında en içteki katmandır. Ağır küre olarak da isimlendirilen çekirdek duyu organlarımız ile gözlemlenemeyecek bir katmandır. Kendi içerisinde iç çekirdek ve dış çekirdek olmak üzere ikiye ayrılır. Katmanlar arasında en sıcak olanı çekirdektir. İç çekirdek en merkezdeki kısım olduğundan daha sıcak olan kısımdır.
Ağırlığı ve yoğunluğu yüksek olan elementlerin büyük bir kısmı bu katmanda yer alır. Çekirdeğin sıcaklığı 4500 derece civarındadır. Çok derinde yer alan bir katman olduğundan ayrıntılı bilgilere ulaşmak zor olmaktadır.
Manto: Dünyanın iç katmanlarında çekirdekten sonraki katman mantodur. Manto da duyu organlarımız ile gözlemleyemeyeceğimiz katmanlar arasında yer alır. Yer kabuğu ile çekirdek arasında yer alan manto, yüksek sıcaklık sebebiyle erimiş olan kayalardan oluşmaktadır.
Manto katmanı aynı zamanda ateş küre olarak da bilinmektedir. Bu ismi almasının sebebi sahip olduğu yüksek sıcaklıktı. Üzerinde yaşadığımız yer kabuğu ile karşılaştırıldığında çok daha sıcak bir yapıya sahiptir. Mantonun yapısında magnezyum, demir ve kalsiyum yer almaktadır. Bazı durumlarda bu katmanı gözlemlemek mümkün olmaktadır.
Ülkemizde yaşanmıyor olsa da dünyada bazı volkanik patlamalar yaşanır. Yaşanan bu durumda manto yüzeye çıkar. Mantonun yeryüzüne çıkan haline “lav” denmektedir. Dünyanın katmanları arasında yer alan manto volkanik patlamalar ile birlikte gözlemlenebilir hale gelir.
Yer Kabuğu: İnsanların, hayvanların ve bitkilerin üzerinde yaşadığı katman yer kabuğu olarak isimlendirilmektedir. Yer kabuğu taş ve topraktan meydana gelir. Dünyamızın sürekli olarak gözlemlenebilen tek katmanıdır.
Dünyanın Katmanları 3. Sınıf Etkinlik
-sıcaklık -manto -iç çekirdek -yer kabuğu
Aşağıda yer alan boşlukları yukarıdaki uygun kelimeler ile tamamlayalım.
- Dünyanın en içteki katmanına …………………… denir.
- Yer kabuğunun altında bulunan ve yüksek sıcaklık sebebiyle erimiş halde bulunan bölüme …………………… denir.
- Taşlardan, topraklardan oluşan ve canlıların üzerinde yaşadığı katman ……………………‘dur.
- Dünyanın çekirdeğine yaklaştıkça …………………… artar.
Aşağıda yer alan ifadelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazalım.
( ) Dünya’mızı oluşturan katmanlar, dıştan içe olacak şekilde yer kabuğu, manto, dış çekirdek ve iç çekirdek olarak sıralanır.
( ) Dünya’mızın merkezinde yer alan iç çekirdek sıcaklığın en fazla olduğu katmandır.
( ) Dünya’mız iç içe geçmiş katmanlardan oluşur.
( ) En dıştaki katman olan yer kabuğu canlıların yaşadığı katmandır.
Çocuğumun Spor Karnesini Nasıl Görebilirim?
Çocuklarda Dürtüsellik – Belirtileri ve ilaçsız Tedavi
Okulların Kapanmasına Kaç Gün Kaldı – Yılbaşı Tatili