Zenne kelimesinin anlamı için Türk Dil Kurumu referans alındığı zaman kadın kelimesi ile karşılaşılır. Ancak oyun kültüründe zenne ve zennelik kavramlarının farklı bir anlamı bulunur. Türkçe ve diğer tüm diller yaşayan dillerdir ve döneme, olaylara, kültüre ve gelişimlere bağlı olarak kelimelerin anlamı zaman içerisinde değişebilir. Birçok dilin birbiri ile entegreli hale gelmesi de yine zamanın getirdiği gelişim ve dönüşümler ile sağlanır.
Zenne Rehberi
Kısayol
Zenne kelimesinin diğer anlamlarına bakıldığı zaman ise anlamının gölge, kukla ve orta oyunların oynandığı dönemlere kadar uzadığı görülür. Bir erkeğin bu oyunlar için kadın kılığına girmesi, sahnede kadın olarak yer alması ve oyuna kadın rolü ile devam etmesi zenne olarak isimlendirilir. Ancak bu durum sadece orta oyunlar için geçerlidir. Tiyatro, görsel sanatlar ve plastik sanatlar baz alındığı zaman burada kadın rolüne bürünen erkekler için zenne kalıbı kullanılmaz. Zenne terimi sadece orta oyunlarda kullanılır ve daha yöresel anlamları da olabilir.
Zenne kelimesinin kökeni
Zenne kelimesi, Farsça „zen“ kelimesinden gelir. „Zen“ kelimesinin anlamı „kadın“dır.
Zenne kelimesinin kullanımı
Zenne kelimesi, Türkiye’nin birçok yerinde günlük konuşmada kullanılır. Örneğin, „Orta oyununda zenneler çok komikti.“ veya „Ben zenne çorabı almaya gidiyorum.“ gibi cümlelerde zenne kelimesi kullanılır.
Erkek Dansöz Zenne
Erkek dansöz zenne, geleneksel olarak kadın tarafından icra edilen oryantal dansı erkek olarak icra eden kişilere verilen isimdir. Bu kişiler, kadın kılığına girip oryantal dansın tüm inceliklerini sergilerler.
Erkek dansöz zennelerin tarihi oldukça eskidir. Orta oyununda ve Karagöz’de kadın rolüne çıkan erkek oyuncular, aynı zamanda oryantal dans da yaparlardı. Bu gelenek günümüze kadar devam etmiştir.
Erkek dansöz zenneler, Türkiye’nin yanı sıra Orta Doğu ve Kuzey Afrika’nın birçok ülkesinde de görülmektedir. Bu kişiler, genellikle gece kulüplerinde ve eğlence mekanlarında sahne alırlar.
Erkek dansöz zenneler, Türkiye’de genellikle „zenne“ olarak adlandırılırlar. Ancak bazı kişiler, bu kişileri „erkek oryantal“ olarak da adlandırırlar.
Erkek dansöz zennelerin, kadın dansözlerden farkı yoktur. Bu kişiler de aynı teknikleri kullanır ve aynı performansı sergilerler. Ancak erkek dansöz zennelerin, kadın dansözlerden daha fazla dikkat çektiği söylenebilir. Bu durum, erkek dansöz zennelerin daha nadir görülmesinden kaynaklanmaktadır.
Zen Ne Demek
Zen ne demek; kelimesinin farklı anlamları ve bu anlamlara bağlı olarak da içerikleri bulunur. Örneğin Türkçe dilinde zen, kadın anlamına gelirlken aynı zamanda Budizm ile de ilgili olan bir terimdir. Türkiye dışına çıkıldığında ve Hindistan’a doğru bakıldığında ise Zen kelimesinin Dhyana okuluna kadar uzayan bir anlamı olduğu görülür. Zen kelimesi, Budizm ve ruhçuluk ile birleştirilerek kişinin kendi iç dünyasına dönmesi olarak da kullanılabilir.
Zen kelimesi yukarıda da bahsedildiği gibi yaşayan dile en iyi örneklerden biridir. Kültüre, gelenek ve göreneklere, inançlara ve dönemin koşullarına bağlı olarak kelimeye farklı anlamlar atfedilebilir. Kelimelerin farklı mekan ve dönemlerde farklı anlamlarının olması ise var olan ve kullanılan dillerin yaşayan diller olduğunu ispatlar. Zen ise Farsça kökenli bir kelimedir ve Türkçeye Farsçadan alınmıştır. Farsça ve Türkçe arasında birçok ortak kelime bulunur. Kültürler dilleri etkilerken diller ise diğer dil ve kültürleri etkiler. Her bir kelime, farklı kültürler ve diller tarafından kendi geleneklerine uygun olarak anlamlandırılmıştır.
Zenni Ne Demek
Zenni kelimesi de Zenne ve Zen ile aynı anlamlara gelir. Türkçe bir kelime olmasının yanı sıra Türkçede hukuk terimi olarak da kullanılan bir kelimedir. Zenni kelimesi, kadın anlamına ve zenne anlamına gelir. Tüm anlamları ile “kadın” anlamına gelen bir kelimedir. Zenne ve zenni kelimeleri arasında büyük bir fark bulunmaz. Halk arasında da sık sık zenni yerine zenne kelimesi tercih edilir. Türk Dil Kurumu incelendiğinde de TDK’nin zenni yerine zenne kelimesini kullandığı ve önerdiği görülür.
Zenni ya da zenne fark etmeksizin anlam olarak dansçı erkekleri de konu aldığı görülür. Erkeklerin, kadın kılığına girerek, bir kadınmışçasına dans etmesine ve buna uygun kostümler giymesine zennelik denir. Zennelik makamı, tarihin derinliklerine kadar uzanır ve Türklerde göçebeliğe kadar gittiği görülür.
Düğünlerde Zennelik
Düğünlerde zenneler özellikle Zonguldak bölgesinde sık sık karşılaşılan bir gelenektir. Göçebelik dönemlerinden kalma olan bu alışkanlık (veya gelenek, kültür, görenek) bazı yerlerde hala devam ettirilmektedir. Türkiye’nin birçok farklı yerinde ve özellikle göçebe kültüre hakim olan, bu kültür ile yetişmiş bölgelerde düğünlerde zennelik devam eder.
Zennelik, düğünlerde bir eğlence unsuru olarak kullanılır. Bu işi profesyonel olarak yapan ve gelir elde eden erkek dansçılar hala vardır. Her ne kadar kültürün daha dar bir alanda devam ettiği bilinen bir gerçek olsa da zennelik makamını yaşatmaya çalışan yer, kişi ve kültürler bulunur.
Daha fazla ilgili içerik;
Zenne ne demek TDK?
Orta oyununda veya Karagöz’de kadın rolüne çıkan erkek oyuncu